Πέτρος Μάρκαρης: Ο αστυνόμος Χαρίτος και η οικογένειά του

Νεοελληνική Λογοτεχνία Α΄Λυκείου

Τα φύλα στη λογοτεχνία: Παράδοση και εκσυγχρονισμός στη σύγχρονη ελληνική οικογένεια

Γράφει η Μαρία Μουρτζάκη

(Πέτρος Μάρκαρης Νυχτερινό Δελτίο*, αστυνομικό μυθιστόρημα)

Ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος είναι ο ήρωας σε όλα τα αστυνομικά μυθιστορήματα που έχει εκδώσει ο Πέτρος Μάρκαρης από το 1995 (Νυχτερινό Δελτίο) μέχρι το 2011 (Περαίωση) από τον εκδοτικό οίκο Γαβριηλίδης.

Ο Πέτρος Μάρκαρης μέσω του ήρωά του και της οικογένειάς του μας δίνει την ευκαιρία να δούμε μια σημερινή ελληνική οικογένεια, η οποία συνδυάζει στοιχεία της παράδοσης με στοιχεία πιο μοντέρνα.

• Η οικογενειακή ζωή του αστυνόμου

Ο Κώστας Χαρίτος είναι ένας αστυνόμος, μεσαίο στέλεχος της ΕΛ.ΑΣ.  Έξω από την υπηρεσία του είναι συνηθισμένος άνθρωπος, ένας μέσος Έλληνας, που χρησιμοποιεί αγοραίο λεξιλόγιο, ένας σπιτόγατος, μικροαστός οικογενειάρχης∙ παρόλ’ αυτά δεν βλέπει τηλεόραση και είναι μανιώδης λάτρης λεξικών. Είναι παντρεμένος γύρω στα είκοσι χρόνια με την Αδριανή.

 Η γυναίκα του Χαρίτου Αδριανή είναι νοικοκυρά, καλή μαγείρισσα και δε χάνει με τίποτα τα αγαπημένα της τηλεοπτικά σήριαλ. Η σχέση του Χαρίτου και της Αδριανής δεν είναι ιδανική και πολλές φορές φαίνεται να οδηγείται σε αδιέξοδο. Όμως ο Χαρίτος το έχει φιλοσοφήσει το θέμα: « Η πρώτη φάση της οικογενειακής ζωής είναι η χαρά της συμβίωσης. Η δεύτερη είναι το παιδί. Η Τρίτη και μεγαλύτερη είναι οι εκδικήσεις! Όταν φτάσεις εκεί, ξέρεις ότι άραξες και ότι τίποτα δε πρόκειται να αλλάξει.» Ο Χαρίτος έχει και μια κόρη την Κατερίνα, που την λατρεύει.

• Σχέση Χαρίτου – Αδριανής (στο στάδιο των εκδικήσεων...)

Όπως προανέφερα η σχέση του Χαρίτου με τη γυναίκα του δεν είναι και η καλύτερη. Συγκεκριμένα υπάρχουν πολύ συχνές εντάσεις μεταξύ τους. Συχνά, καβγαδίζουν χωρίς σοβαρό λόγο, που έχει ως συνέπεια να κουράζονται, όχι βέβαι σωματικά, αλλά ψυχικά. Η πιο συχνή αφορμή για να μαλώσουν είναι η «μανία» της Αδριανής να παρακολουθεί την αγαπημένη της σειρά αγνοώντας τον Χαρίτο (εδώ αξίζει να σημειωθεί πως λέγοντας πως τον αγνοεί, εννοώ πως δεν του μιλά ή δεν τον προσέχει, απορροφημένη καθώς είναι, χωρίς όμως να τον αμελεί, αφού πάντα μετά την επιστροφή του από τη δουλειά βρίσκει έτοιμο ζεστό φαγητό και ορισμένος φορές και στρωμένο τραπέζι.) Ο Χαρίτος εκνυερισμένος από τη συμπεριφορά της, αποσύρεται στην κρεβατοκάμαρά τους και αφιερώνεται στη μεγάλη αγάπη του… Την ανάγνωση λεξικών: Κάνει όμως ένα μεγάλο «λάθος» (Αν μπορεί να χαρακτηριστεί λάθος η επιτηδευμένη αυτή συμπεριφορά του…!) Ξαπλώνει στο κρεβάτι με τα παπούτσια! Ο λόγος που το κάνει δεν είναι άλλος από το να εκνευρίσει την Αδριανή, ως αντίποινα για την προηγούμενη συμπεριφορά της. Και το πετυχαίνει! Όταν τον βλέπει η Αδριανή γίνεται πραγματικά θηρίο! Βάζει τις φωνές και σε λίγο καταλήγουν να μην μιλούν καθόλου… Εάν ο καβγάς είναι σοβαρός, αυτή η κατά’σταση μπορεί να διαρκέσι από 2-3 μέρες έως και ολόκληρες βδομάδες! Σε αυτό το χρονικό διάστημα ο καθένας σωπαίνει για του δικούς του, προσωπικούς, λόγους. Ο μεν Χαρίτος το εκλαμβάνει ως ευκαιρία να «ξεφεύγει» από την γκρίνια της Αδριανής, η δε Αδριανή απλά πεισμώνει τρομερά και περιμένει από εκείνον να κάνει το πρώτο βήμα.

•       Συμφιλίωση

Όμως, όπως είναι φυσικό το ζευγάρι δε μένει αιώνια μαλωμένο, όσο σοβαρά κι αν έχει καβγαδίσει. Κάποια στιγμή η ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα χάνεται και όλα έρχονται στις κανονικές τους συνθήκες. Η συμφιλίωση έρχεται με ένα πιάτο γεμιστά που είναι η αδυναμία του Χαρίτου. Κάθε φορά που τσακώνονται, η Αδριανή του μαγειρεύει γεμιστά και ο πάγος λιώνει. Η συνήθεια αυτή τους έχει μείνει από τον καιρό που ήταν ακόμα νιόπαντροι και είχαν τον πρώτο σοβαρό τους καβγά. Τότε η Αδριανή είχε φτιάξει γεμιστά, που ήξερε πόσο άρεσαν στον άντρα της, ως ένδειξη συμφιλίωσης και έτσι επανήλθε η ηρεμία και η αρμονία στη σχέση τους.

• Ο μπαμπάς και η κόρη (Κατερίνα)

Ο Χαρίτος εκτός από σύζυγος είναι και πατέρας. Και μάλιστα ένας πατέρας που λατρεύει την κόρη του όσο τίποτε άλλο. Η αδυναμία του στο πρόσωπό της είναι τεράστια και πραγματικά είναι ικανός να κάνει πράξη οτιδήποτε εκείνη του ζητήσει, Η επίδραση της μοναχοκόρης του επάνω του είναι τρομερή! Ένα απλό τηλεφώνημά της μπορεί να του αλλάξει εντελώς τη διάθεση! Απλά και μόνο στο άκουσμα της φωνής της, αλλάζει ολοκληρωτικά! Από σκληρός και «στεγνός» που είναι –το απαιτεί και το επάγγελμά του άλλωστε- γίνεται γλυκός ήρεμος και τρυφερός. Όμως η υπερβολική αγάπη που τρέφει για την κόρη του λειτουργεί κάποιες φορές αρνητικά. Για παράδειγμα, όταν η Αδριανή του ανακοίνωσε πως η κόρη τους δε θα τους επισκεφθεί στις χριστουγεννιάτικες διακοπές και θα παραμείνει στη Θεσσαλονίκη όπου σπουδάζει, για να βοηθήσει το φίλο της να ολοκληρώσει και να παραδώσει μια εργασία σε ένα μάθημα στη σχολή που σπουδάζει, εκείνος εξοργίστηκε! Η αγάπη του για την κόρη του, του έχει δημιουργήσει αισθήματα ζήλειας προς το φίλο της, που συχνά τον οδηγεί σε μικροδιαφωνίες τόσο με τη γυναίκα του όσο και με την ίδια την Κατερίνα.

• Ο  Χαρίτος ως αστυνόμος

Σε υπηρεσιακό επίπεδο ο Χαρίτος είναι ένας ικανός και πολυμήχανος αστυνομικός που πασχίζει να φέρει την αλήθεια στο φώς και έτσι να αποδοθεί δικαιοσύνη. Θεωρεί πως οι υπαίτιοι πρέπει πάντοτε να τιμωρούνται, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Κατά τη γνώμη του πρέπει όλοι να έχουν ίσα δικαιώματα απέναντι στο νόμο είτε είναι πλούσιοι και διάσημοι είτε είναι άσημοι και φτωχοί. Είναι ντόμπρος στα λόγια του, πράγμα που του δημιουργεί πολλά προβλήματα, αφού στη δουλειά του απαιτείται διπλωματία, κάτι που εκείνος δεν κατέχει ούτε στο ελάχιστο. Ένα άλλο στοιχείο του χαρακτήρα του είναι ο αυθορμητισμός του. Σχεδόν πάντα δρα με βάση το ένστικτό του, που όμως δεν τον έχει προδώσει σχεδόν ποτέ. Αυτή του η συνήθεια, καλύτερα να λέγαμε ο τρόπος δράσης του, έχει σταθεί αιτία να βρεθεί μόλις ένα βήμα από το να χάσει τη θέση του, αφού ενεργεί χωρίς προηγουμένως να ενημερώσει τον προϊστάμενο του, τον ταξίαρχο Γκίκα.

Γενικότερα ο αστυνόμος Χαρίτος λειτουργεί με τον τρόπο σκέψης και δράσης των «αστυνομικών της παλιάς σχολής», στους οποίους εντάσσει και τον εαυτό του.

• Συμπέρασμα

Στο πρώτο μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη η οικογένεια είναι παραδοσιακή. Δε λείπουν  όμως και σύγχρονες καταστάσεις (π.χ. η κόρη διατηρεί σχέση με συμφοιτητή της. Οι γονείς της το γνωρίζουν και το αποδέχονται),. Η συνέχεια στα επόμενα βιβλία θα είναι ενδιαφέρουσα.



* Το Νυχτερινό Δελτίο: Τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Πέτρου Μάρκαρη. Προβλήθηκε από την ΕΤ1 την περίοδο 1998 - '99 και ολοκληρώθηκε σε 18 επεισόδια 45'.