Διαγώνισμα στη Νεοελληνική Γλώσσα


4Ο Γενικό Λύκειο Χαλκίδας              Σχολ. έτος 2012-2013

Νεοελληνική Γλώσσα Α’ Λυκείου

1ο Διαγώνισμα

  Κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες:
1. Γλώσσα και Σχολείο: Η σχολική γλώσσα: γλωσσικές πρακτικές μαθητών – μαθητριών στην τάξη
2. Γλώσσα και Φύλο: Γλωσσικές πρακτικές μαθητών – μαθητριών στην τάξη

Ειδικές γλώσσες: 
Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, Γλωσσολογία, Ψυχολογία, Παιδαγωγική  

Προφορικός λόγος


Ι. Κείμενο

Ένα γεγονός που έχει πιστοποιηθεί από την έρευνα σε διεθνές επίπεδο αναφέρεται στο ότι τα δυο φύλα παίζουν ως επί το πλείστον χωριστά στο χώρο της αυλής του σχολείου κατά την ώρα του διαλείμματος. Έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο που παρατήρησαν την καθημερινή ζωή παιδιών 6-11 ετών σε διάφορες χώρες (Φιλιππίνες, Ιαπωνία, Ινδία, Μεξικό, Η.Π.Α.) συμπέραναν ότι «οι ομόφυλες συγκεντρώσεις στο παιχνίδι είναι φαινόμενο ‘οικουμενικό’ και ‘ανθεκτικό’, το οποίο εντοπίζεται ιδιαίτερα σε συνομηλίκους και λιγότερο σε παιδιά διαφορετικών ηλικιών».  

         Σε αντίθεση προς το χώρο της αίθουσας διδασκαλίας όπου η συμπεριφορά των παιδιών είναι ελεγχόμενη, υπόκειται σε κανόνες και επικρατεί η τάξη, η πειθαρχία και η οργάνωση, στο χώρο της αυλής του σχολείου κυριαρχεί η αταξία, η απειθαρχία και η χαλαρότητα. Τα παιδιά κατά την ώρα του διαλείμματος παίζουν απελευθερωμένα πρόσκαιρα από τους κανόνες που τους επιβάλλει το σχολικό σύστημα και μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα μακριά από την αυστηρή επίβλεψη και την καθοδήγηση των ενηλίκων.

         Εξετάζοντας τη γλώσσα των μαθητών την ώρα του διαλείμματος, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τη γλώσσα των αγοριών ως λιτή, «σκληρή», μη επιμελημένη· έχει σχέση με τα ενδιαφέροντά τους για τον αθλητισμό, τις τηλεοπτικές και κινηματογραφικές ταινίες δράσης και βίας, την προηγμένη τεχνολογία και με τα αντρικά πρότυπα που προβάλλονται από τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Έτσι στις καθημερινές συνομιλίες στο διάλειμμα ακούστηκαν από τα αγόρια τακτικά εκφράσεις όπως: «Είμαι Νικοπολίδης, Γιαννακόπουλος, Ρονάλντο, Σουμάχερ, Σπάιντερμαν, Μπρους Λη, Χάρι Πότερ», «Πετάω γρήγορα σαν F-16», «Οδηγώ μια Πόρσε, Λότους», «Τραγουδώ σαν το Ρουβά, τον Τσαλίκη, το Νίνο», «Σκέφτομαι και λογαριάζω γρήγορα σαν (υπολογιστής) Pentium 4».

          Γενικά η ομιλία και η κίνηση των αγοριών φανερώνει ότι επιδιώκουν να προβάλλουν την ατομικότητά τους ακόμα και στα πλαίσια της συμμετοχής τους σε ομάδες. Στις ενέργειές τους διαφαίνεται η διαρκής τάση για υπεροχή, διάκριση και κυριαρχία. Έτσι για τα αγόρια είναι πολύ σημαντική η ενασχόληση με τον αθλητισμό -κυρίως με το ποδόσφαιρο- και την επίτευξη καλών επιδόσεων, η σκληρή/επίπονη δράση, η χρήση χιούμορ και οξύνοιας (περιλαμβανομένων βλασφημιών), η ένδυση με μοντέρνα ρούχα και αθλητικά παπούτσια

         Ο γλωσσικός κώδικας που είναι σε καθημερινή χρήση από τ’ αγόρια διαφοροποιείται ανάλογα με τα πρόσωπα στα οποία απευθύνονται. Έτσι τ’ αγόρια εκφράζονται διαφοροποιημένα σε διαφορετικές κοινωνικο-πολιτισμικές περιστάσεις: όταν τ’ αγόρια απευθύνονται στους συμπαίκτες τους χρησιμοποιούν ένα ιδιόμορφο λεξιλόγιο με πλήθος επαίνων και φιλοφρονήσεων («Είσαι και ο πρώτος, μεγάλε», «Έσκισες, ρε θηρίο», «Πάνω τους, δικέ μου», «Φάγε τους, γίγαντα», «Όρμα τους, λιοντάρι») που προσδίδει στον αποδέκτη του θετικούς χαρακτηρισμούς, οι οποίοι τον τοποθετούν σε εξέχουσα θέση. Αντίθετα όταν απευθύνονται σε αντίπαλες ομάδες αγοριών, τα αγόρια μιλάνε άσχημα και προσπαθούν να προσβάλουν, να «νικήσουν» και να «κατατροπώσουν» με τα λόγια τους αντίπαλους (το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν περιέχει απαξιωτικούς όρους και υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς που αποσκοπούν στη λεκτική εξουθένωση των αντιπάλων). Όταν απευθύνονται στα κορίτσια, οι χαρακτηρισμοί που εκστομίζουν είναι σαφέστατα αρνητικοί, σεξιστικοί και συχνά με εμφανή την πρόθεση υποτίμησής τους («Χάσου από εδώ, Barbie», «Όλο φρου-φρου και αρώματα είστε», «Μόνο λόγια είστε», «Η μπάλα είναι για τ’ αγόρια», «Τι πέρασες το γήπεδο, πασαρέλα;»).

        Η γλώσσα των κοριτσιών, από την άλλη πλευρά, είναι λεξιλογικά «πλούσια», επιμελημένη και «ευγενική». Έχει σχέση με τα ενδιαφέροντά τους για τις αισθηματικές τηλεοπτικές και κινηματογραφικές ταινίες, τη μόδα, τη μουσική, το τραγούδι, το χορό και με τα θηλυκά πρότυπα που προωθούνται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και ψυχαγωγίας. Από τις συνηθισμένες καθημερινές συνομιλίες των κοριτσιών στο διάλειμμα ξεχωρίσαμε εκφράσεις όπως: «Τραγουδώ σαν τη Βανδή, τη Ζήνα, την Καλομοίρα, την Κοκκίνου», «Χορεύω σαν μπαλαρίνα», «Είμαι κούκλα, φωτομοντέλο». Η ομιλία των κοριτσιών χαρακτηρίζεται από πλήθος στερεοτυπικών εκφράσεων. Με τις εκφράσεις αυτές θέλουν να δείχνουν τη γυναικεία ταυτότητά τους. Να δείξουν ότι υιοθετούν τα κοινωνικά πρότυπα και συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που έχει η κοινωνία απ’ αυτές: να είναι όμορφές, με προσεγμένη εμφάνιση και με όνειρο να πετύχουν στη ζωή ως καλλιτέχνιδες, επώνυμες ή μη.

     Επίσης η ομιλία και η κίνηση των κοριτσιών φανερώνει ότι επιδιώκουν να προβάλλουν τη φιλία, την ομαδικότητα και το πνεύμα της παρέας. Στις ενέργειές τους διαφαίνεται το ενδιαφέρον να είναι μαζί με τις φίλες τους και να μοιράζονται το χρόνο τους μιλώντας και χειρονομώντας με συγκρατημένη ζωηράδα και παίζοντας κόσμια.

      Ο γλωσσικός κώδικας που χρησιμοποιούν τα κορίτσια σε καθημερινή βάση δεν παρουσιάζει, όπως προέκυψε, έντονες διαφοροποιήσεις ανάλογα με τα πρόσωπα στα οποία απευθύνονται, όπως στην περίπτωση των αγοριών. Τα κορίτσια χρησιμοποιούν σε γενικές γραμμές την ίδια γλώσσα που περιγράψαμε και στο επικοινωνιακό πλαίσιο της τάξης: μιλάνε προσεχτικά και ευγενικά, επιμελημένα και με αυτοσυγκράτηση. Η μοναδική περίπτωση που η γλώσσα αυτή διαφοροποιείται σημαντικά είναι όταν δέχονται γλωσσικές προκλήσεις από την πλευρά των αγοριών, οπότε τα κορίτσια αντιδρούν έντονα και ανταποδίδουν τις προκλήσεις με ανάλογο τρόπο.

     Όπως διαπιστώνουν οι Φρειδερίκου και Φολερού (κοινωνιολόγοι της εκπαίδευσης), στην αυλή του σχολείου «κορίτσια και αγόρια χρησιμοποιούν στερεοτυπικές εκφράσεις που αποτυπώνουν το κοινωνικό τους φύλο και υποβάλλουν διαχωρισμούς φύλου, χώρου και δραστηριότητας».

  Εμμ. Χατζηαργυρίου, «Οι έμφυλες σχέσεις στη σχολική τάξη μέσα από τη γλώσσα» (2005)
(Το κείμενο έχει διασκευαστεί για διδακτικούς λόγους.

Όπως εύκολα καταλαβαίνεις, το κείμενο αναφέρεται στη σχολική καθημερινότητα του Δημοτικού σχολείου, κυρίως των Ε’ και ΣΤ’ τάξεων, και σε σχολικά και κοινωνικά δεδομένα πριν το 2005.)

ΙΙ. Ερωτήσεις - Ασκήσεις     

Ερωτήσεις κριτικής πρόσληψης του κειμένου

Α. Δώσε ένα τίτλο στο παραπάνω κείμενο Χρησιμοποίησε στον τίτλο οπωσδήποτε τις ακόλουθες δύο (2) λέξεις (σε οποιαδήποτε πτώση και αριθμό): φύλο, γλωσσικός Μονάδες 10

Β. Χαρακτήρισε κάθε επόμενη φράση ως Σωστή (Σ) ή Λαθεμένη (Λ), ανάλογα με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί με το περιεχόμενο του κειμένου

1. Αγόρια και κορίτσια παίζουν συνήθως μαζί στο προαύλιο την ώρα του διαλείμματος. (1η παράγραφος)
2. Στο χώρο της αυλής του σχολείου σπάνια κυριαρχεί η χαλαρότητα η αταξία, και η ανυπακοή. (2η παράγραφος)
3. Στις καθημερινές συνομιλίες στο διάλειμμα ακούστηκαν από τα αγόρια και τα κορίτσια τακτικά εκφράσεις όπως: «Είμαι Νικοπολίδης, Γιαννακόπουλος, Ρονάλντο, Σουμάχερ, Σπάιντερμαν, Μπρους Λη, Χάρι Πότερ». (3η παράγραφος)
4. Τα αγόρια θεωρούν σημαντικό να δείχνουν και να φαίνονται σοβαρά (σοβαροφάνεια), όταν βρίσκονται έξω από τη σχολική αίθουσα. (4η παράγραφος)
5. Τα αγόρια δεν αντιμετωπίζουν, σε γενικές γραμμές, με ευγένεια τα κορίτσια. (5η παράγραφος)
6. Τα κορίτσια πάντοτε μιλούν και συμπεριφέρονται ευγενικά απέναντι στα αγόρια. (7η παράγραφος) Μονάδες 6Χ2: 12

Γ. Σε ποιες περιπτώσεις, σύμφωνα με το κείμενο, αγόρια και κορίτσια χρησιμοποιούν τη γλώσσα όχι απλά ως μέσο επικοινωνία και έκφρασης αλλά ως όπλο; Μονάδες 10

 Άσκηση Λεξιλογίου

1. Εντοπίστε και καταγράψτε οχτώ (8) λέξεις ή εκφράσεις (2 – 5 λέξεις μαζί) του κειμένου που αναφέρονται στη συμπεριφορά των μαθητών και μαθητριών. Μονάδες 8  

· Άσκηση σύνταξης κειμένου (Παραγωγή λόγου)

Σύνθεση κειμένου: Άρθρο (θα δημοσιευθεί στο alfaefta.blogspot.com)

Το παραπάνω κείμενο αναφέρεται σε τάξεις Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού.
Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση σ’ αυτό το θέμα στο Λύκειο;

Απάντηση σε μορφή άρθρου:
Τίτλος
Ποιο ερέθισμα επικαιρότητας μας οδήγησε στο να γράψουμε αυτό το άρθρο;
Γ’ ενικό πρόσωπο, α’ πληθυντικό πρόσωπο, γ’ πληθυντικό πρόσωπο
Επίσημη γλώσσα, σοβαρό ύφος
Τρεις – τέσσερις παράγραφοι: 60 -120 λέξεις η καθεμιά:
1η παρ. εισαγωγή (πρόλογος), τουλάχιστον 60 λέξεις 
1-2 παρ. κυρίως θέμα, τουλάχιστον 80 λέξεις, 
1 παρ. επίλογος, τουλάχιστον 60 λέξεις

Προσοχή: αναφέρουμε οπωσδήποτε συγκεκριμένα παραδείγματα με εκφράσεις που χρησιμοποιείτε αγόρια και κορίτσια όταν βρίσκεστε εκτός τάξης. Φυσικά δε γράφουμε αυτολεξεί βωμολοχίες (που πιθανόν ακούγονται στο προαύλιο του σχολείου μας), διότι προσβάλλουν τον αναγνώστη του κειμένου μας και δεν ταιριάζουν με ένα κείμενο που θα δημοσιευτεί.

(Όποιος θέλει, βέβαια, μπορεί να αναπτύξει περισσότερο τις απόψεις του, χωρίς κανένα περιορισμό σε αριθμό παραγράφων και λέξεων)  

Μονάδες 60


@ @@@@@@@@@@


2ο Διαγώνισμα (χωρίς βαθμολόγηση ασκήσεων)

Κοινωνικές γλωσσικές ποικιλίες  

1. Γλώσσα και Σχολείο: Η σχολική γλώσσα: γλωσσικές πρακτικές μαθητών – μαθητριών στην τάξη
2. Γλώσσα και Φύλο: Γλωσσικές πρακτικές μαθητών – μαθητριών στην τάξη

Ειδικές γλώσσες: Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, Γλωσσολογία, Ψυχολογία, Παιδαγωγική 


Κείμενο
Με επιτόπιες έρευνες και συμμετοχική παρατήρηση στο επικοινωνιακό πλαίσιο της τάξης, έχει διαπιστωθεί ότι οι γλωσσικές πρακτικές (συμπεριφορές) των μαθητών κατά τη διάρκεια του μαθήματος διαφέρουν αισθητά με κριτήριο το φύλο. Πιο συγκεκριμένα η γλώσσα των μαθητριών είναι σε γενικές γραμμές περισσότερο «επιμελημένη» και «ευγενική» σε σχέση με τη γλώσσα των μαθητών, η οποία είναι λιγότερο «επιμελημένη» και «ευγενική». 

          Οι μαθήτριες αποφεύγουν συστηματικά τη χρήση έντονων επιφωνημάτων αποδοκιμασίας και αγενών εκφράσεων, ενώ χρησιμοποιούν πολύ συχνά εκφράσεις που φανερώνουν ευγένεια, όπως «παρακαλώ», «συγγνώμη, κύριε/α», «ευχαριστώ πολύ», «θα μπορούσα;», «μήπως είναι εύκολο;». Κοινωνικοποιούνται, δηλαδή, από πολύ μικρή ηλικία σε μια γλώσσα «προσεγμένη και ευγενική, χωρίς γραμματικοσυντακτικές παρατυπίες και κοινωνικές χοντράδες». Η γλώσσα αυτή θεωρείται ότι ταιριάζει στο φύλο τους και την οποία είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν για να προσληφθούν μελλοντικά ως κανονικές γυναίκες. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν τα κορίτσια επηρεάζεται επιπλέον σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας που προβάλλουν «πρότυπα θηλυκότητας» και τη γλώσσα που θεωρείται κατάλληλη γι’ αυτά.

     Οι μαθητές, αντίθετα, κάνουν συχνή χρήση έντονων επιφωνημάτων αποδοκιμασίας και υβριστικών εκφράσεων, ενώ χρησιμοποιούν πολύ σπάνια εκφράσεις ευγένειας όπως οι προαναφερόμενες. Υιοθετούν δηλαδή, μια γλώσσα «σκληρή», μη «επιμελημένη», που θεωρείται ότι ταιριάζει στους άντρες και στον κοινωνικό ρόλο του φύλου τους. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν τ’ αγόρια επηρεάζεται και διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας που προβάλλουν «πρότυπα ανδρισμού» και την κατάλληλη γλώσσα γι’ αυτά.

          Οι μαθήτριες επιπλέον, όπως διαπιστώθηκε, λαμβάνουν το λόγο στις περισσότερες περιπτώσεις όταν επιλεγούν από το/τη δάσκαλό/λα τους για να συνεισφέρουν στην εξέλιξη της συνομιλίας. Αντίθετα οι μαθητές αρκετά συχνά επιδιώκουν να παρεμβαίνουν στο μάθημα με αυθαίρετο τρόπο, χωρίς να έχουν επιλεγεί από το/τη δάσκαλό/λα τους (αυτοεπιλογή) και με αυτό τον τρόπο δε συμμορφώνονται προς τους άγραφους κανόνες που ισχύουν στη σχολική τάξη. Το γεγονός αυτό έχει ως άμεση συνέπεια να δέχονται οι μαθητές επιπλήξεις γι’ αυτή την απαράδεκτη συμπεριφορά τους και σε περιπτώσεις συχνής επανάληψης να απειλούνται με ποινές ή να τιμωρούνται.

        Με τη συμμετοχική παρατήρηση εντοπίσαμε ένα μαθητή ο οποίος μιλούσε πάντα ευγενικά, σε ήρεμο τόνο και απέφευγε τη χρήση έντονων επιφωνημάτων αποδοκιμασίας. Ο μαθητής αυτός γινόταν συχνά στόχος χλευασμού, ειρωνικών σχολίων και λεκτικών επιθέσεων τόσο από τους συμμαθητές του όσο κι από τις συμμαθήτριές του μερικές φορές, γιατί «όλες και όλοι μετριόμαστε με το στερεότυπο, την επιταγή της επιθυμητής και προσδοκώμενης γυναικοπρεπούς/ανδροπρεπούς συμπεριφοράς» και επομένως η γλωσσική μας συμπεριφορά πρέπει να ευθυγραμμίζεται μ’ αυτό το στερεότυπο.

       Εμμ. Χατζηαργυρίου, «Οι έμφυλες σχέσεις στη σχολική τάξη μέσα από τη γλώσσα» (2005)  


Ερωτήσεις - Ασκήσεις

Ερωτήσεις κριτικής πρόσληψης του κειμένου

Α. Δώσε ένα τίτλο στο κείμενο

Β. Ποια είναι η βασική αντίθεση που παρουσιάζεται στο κείμενο;
(Στην απάντησή σου μπορείς να αντιγράψεις ένα χωρίο του κειμένου ή να το αποδώσεις με δικά σου λόγια)

Γ. Χαρακτήρισε κάθε φράση ως Σωστή (Σ) ή Λαθεμένη (Λ) ανάλογα με το αν συμφωνεί ή διαφωνεί με το περιεχόμενο του κειμένου
1. Τα κορίτσια δε χρησιμοποιούν πολύ συχνά εκφράσεις που φανερώνουν ευγένεια.
2. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν τα κορίτσια επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.
3. Τα ΜΜΕ επηρεάζουν μόνο τα κορίτσια στον τρόπο ομιλίας και συμπεριφοράς.
4. Τα αγόρια σχεδόν ποτέ δε δημιουργούν προβλήματα στη διαδικασία του μαθήματος.

Δ. Για ποιους λόγους, σύμφωνα με το κείμενο, αγόρια και κορίτσια έχουν διαφορετική γλωσσική συμπεριφορά στο σχολείο;

• Ασκήσεις Λεξιλογίου

Α. Εντοπίστε και καταγράψτε λέξεις που αναφέρονται σε συμπεριφορές και σχέσεις που αναπτύσσονται
1. μεταξύ μαθητών/τριών και
2. μεταξύ μαθητών/τριών και δασκάλων π.χ. επικοινωνιακό πλαίσιο, ευγενική (γλώσσα), επιμελημένη (γλώσσα), ήρεμο τόνο

Β. Εντοπίστε και καταγράψτε λέξεις επιστημονικούς όρους: γλωσσολογίας (κοινωνιογλωσσολογίας), κοινωνιολογίας, κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, ψυχολογίας, παιδαγωγικής, π.χ. επικοινωνιακό πλαίσιο, γλωσσικές πρακτικές, γραμματικοσυντακτικές παρατυπίες  

• Ασκήσεις σύνταξης κειμένου (Παραγωγή λόγου)

1ο κείμενο: Άρθρο

Ο διδάσκοντας της τάξης αντιλαμβάνεται τις επιθέσεις των συμμαθητών του προς ένα μαθητή ο οποίος μιλούσε πάντα ευγενικά, σε ήρεμο τόνο και απέφευγε τη χρήση έντονων επιφωνημάτων αποδοκιμασίας Πώς πρέπει να αντιμετωπίσει την περίπτωση των επιθέσεων εναντίον του μαθητή αυτού ο διδάσκοντας; (Απάντηση σε μορφή άρθρου: Τίτλος / ερέθισμα επικαιρότητας / γ’ ενικό πρόσωπο, α’ πληθυντικό πρόσωπο, γ’ πληθυντικό πρόσωπο / επίσημη γλώσσα, σοβαρό ύφος / μια παράγραφος 80 -120 λέξεις)

2ο κείμενο: Ανακοίνωση - Εισήγηση

Το παραπάνω κείμενο αναφέρεται σε τάξεις Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού.
Ποια είναι η δική σας εμπειρία από το δημοτικό σχετικά με αυτό τα θέμα;

(Απάντηση σε μορφή ανακοίνωσης - εισήγησης στην τάξη:
Χαιρετισμός /ταυτότητα εισηγητή / ερέθισμα ανακοίνωσης / α’ ενικό πρόσωπο, α’ πληθυντικό πρόσωπο, γ’ ενικό πρόσωπο, γ’ πληθυντικό πρόσωπο / επίσημη γλώσσα, σοβαρό ύφος. Θα αναφερθούμε, έστω και μια φορά, σε προσωπικές εμπειρίες, οπότε το ύφος μας μπορεί, σε ορισμένα σημεία, να χρωματιστεί συναισθηματικά / 3-4 παράγραφοι: 1 παρ. εισαγωγή, τουλάχιστον 40 λέξεις, 1-2 παρ. κυρίως θέμα, τουλάχιστον 80 λέξεις, 1 παρ. επίλογος, τουλάχιστον 40 λέξεις)  

3ο κείμενο: Ανακοίνωση - Εισήγηση

Το παραπάνω κείμενο αναφέρεται σε τάξεις Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού.
Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση σ’ αυτό το θέμα στο Λύκειο;
Οδηγίες: όπως στο 2ο κείμενο.  

4ο Κείμενο: Απάντηση σε ερώτηση έρευνας – Προσχεδιασμένος προφορικός λόγος

Ποια είναι η δική σου συμπεριφορά και ειδικότερα η γλωσσική συμπεριφορά φέτος στην Α’ Λυκείου κατά τη διάρκεια του μαθήματος;

(Απάντηση σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο:
Ταυτότητα ερωτώμενου/ α’ ενικό πρόσωπο: κυρίως, γ’ πληθυντικό πρόσωπο, γ’ ενικό πρόσωπο / βιωματική, προσωπική γλώσσα / προσωπικό, αυθόρμητο, συναισθηματικό αλλά πάντα ευπρεπές ύφος. 1-2 παράγραφοι, τουλάχιστον 100 λέξεις)  


3ο Διαγώνισμα (Φύλλο προετοιμασίας)

4Ο Γενικό Λύκειο Χαλκίδας                   Σχολ. έτος 2011-2012
Νεοελληνική Γλώσσα Α’ Λυκείου

Γραπτή δοκιμασία  Α’ Τετραμήνου
(Με βάση την εγκύκλιο 124679/Γ2//01-11-2011 του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων)
·        Προετοιμασία
Στις σελίδες που ακολουθούν παρουσιάζεται μια μορφή «διαγωνίσματος», με το οποίο θα προετοιμαστούμε (εξοικειωθούμε) με τον τρόπο εξέτασης που προβλέπεται από το Υπουργείο Παιδείας στα πλαίσια του νέου Προγράμματος Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα της Α’ Λυκείου.

Μετά την πραγμάτευση των παρακάτω κειμένων για εργασία στο σπίτι έχετε την τελευταία άσκηση:
Παραγωγή Λόγου
Προσεγγίζοντας κριτικά τα δεδομένα της έρευνας (Κείμενα 1&2),  το κείμενο 3 και αξιοποιώντας την προσωπική σας εμπειρία γράψτε δικό σας κείμενο (άρθρο για το A3D.blogspot.com ή την εφημερίδα Καθημερινή - 400-500 λέξεις) με  τίτλο:
Τα greeklish: Δυνατότητες – προβλήματα και προοπτικές για τους νέους!
ή
Προσεγγίζοντας κριτικά τα δεδομένα της έρευνας (Κείμενα 1&2),  το κείμενο 3 και αξιοποιώντας την προσωπική σας εμπειρία γράψτε δικό σας κείμενο (άρθρο για το A3D.blogspot.com ή την εφημερίδα Καθημερινή 400-500 λέξεις) με  τίτλο:
Ta greeklish: υπερβολική και αδικαιολόγητη κινδυνολογία από καθηγητές και γονείς εναντίον των νέων!


Οι ενότητες θεμάτων από όπου «θα βγουν τα θέματα» θα είναι
1.    1. Γλώσσα και ηλικία - Η γλώσσα των νέων 2. Γλώσσα και μόρφωση 3. Γλώσσα και Φύλο 4. Γλώσσα και Διαδίκτυο 5. Greeklish 6. Η Δύναμη της Γλώσσας 7. Γλωσσομάθεια



d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a





1Ο Κείμενο








www.kathimerini.gr/kathnews/graph/08-09-09/s6_2.pdf
Ι. Ερωτήσεις Πρόσληψης - Κατανόησης
1.      Ποια είναι η πηγή του «γραφήματος»; (Καλύτερα να το ονομάσουμε σύνθετο γράφημα ή «κείμενο-κολάζ»).
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2.      Ποιο είναι το θέμα του; (Φράση 10-30 λέξεων)
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3.      Ποια είναι η μορφή του «γραφήματος»; (Να χρησιμοποιηθούν οι λέξεις: πίνακας, ραβδόγραμμα, κείμενο, φωτογραφία)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


ΙΙ. Ερωτήσεις κριτικής προσέγγισης – γραπτής έκφρασης
4.      Ποιο στοιχείο κυριαρχεί, με την πρώτη ματιά, στο «γράφημα» και για ποιους λόγους;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
5.      Ποιο τμήμα (υποενότητα) του «γραφήματος» ελκύει την προσοχή («τραβάει το μάτι»);
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


6.      Για ποιους λόγους προτιμήθηκε στο «γράφημα» ο συνδυασμός συμβατικού κειμένου – γραφιστικών στοιχείων  (ραβδογράμματα, πίνακες) και εικόνας;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7.      Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των τίτλων στα επιμέρους τμήματα (υποενότητες) του «γραφήματος»;
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8.      Να μετατραπούν οι τίτλοι σε ρηματικές φράσεις (σύνολα)
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
9.      Χρησιμοποιώντας τους τίτλους τίτλων στα επιμέρους τμήματα (υποενότητες) να παρουσιάσετε το περιεχόμενο του γραφήματος
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

10.  Ποια μέρη του λόγου κυριαρχούν στις ενότητες των πινάκων και των ραβδογραμμάτων; Αιτιολογήστε!
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


11.             


















Τα δεδομένα του παραπάνω πίνακα ο συντάκτης του κειμένου τα συνοψίζει στο κειμενάκι πάνω δεξιά ως εξής:
α. είναι εύστοχη η συμπυκνωμένη απόδοση του πίνακα;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. κάντε τη δική σας απόδοση σε 20-25 λέξεις δίνοντας έμφαση στις τρεις πιο συχνές απαντήσεις που έδωσαν αυτοί που ρωτήθηκαν;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
γ. Με βάση τις απαντήσεις των ερωτήσεων 9 & 10 να εξετάσετε κατά πόσο ο λόγος στο γράφημα χρησιμοποιείται με τρόπο ελλειπτικό! (Τεκμηριώστε με παραδείγματα).
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..



d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a


2Ο Κείμενο
Το παραπάνω «γράφημα» αποτελεί συμπλήρωμα του παρακάτω κειμένου
Τα greeklish κερδίζουν έδαφος και απειλούν την ελληνική γλώσσα
Της Γιωτας Mυρτσιωτη
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Ανταλλάσσουν SMS με ευχέρεια και σε χρόνο μηδέν. Κινητά και Διαδίκτυο δεν αποτελούν απλώς προέκταση του χεριού τους αλλά τρόπο ζωής και συνήθεια που έχουν τη δική τους γλώσσα επικοινωνίας και επηρεάζει τον γραπτό λόγο των μαθητών απειλώντας σοβαρά... την ελληνική γλώσσα.
Τα λεγόμενα greeklish όχι μόνο δεν εξαφανίστηκαν, αλλά τείνουν να καθιερωθούν ως η επίσημη γλώσσα των Ελλήνων χρηστών στην ηλεκτρονική επικοινωνία. Τη χρησιμοποιεί ένα μεγάλο και διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό των μαθητών γυμνασίου και λυκείου (77,4%) σε SMS και Μail, σε chat-forum και Smartphone σε Pda, σε σημειώσεις και χειρόγραφα. Και, μπορεί οι λόγοι της χρήσης να είναι ο εθισμός, εξοικονόμηση χρόνου ή μόδα, ωστόσο οι επιπτώσεις στην ορθογραφία και στη σύνταξη είναι πλέον εμφανείς στη συντριπτική πλειονότητα των νέων ηλικίας 12 - 18 ετών με ενδείξεις για επέκταση του φαινομένου και σε μαθητές μικρότερης ηλικίας.
Τις επιρροές των greeklish στις σχολικές επιδόσεις και συγκεκριμένα «στην ορθογραφική ικανότητα των μαθητών» καταγράφει έρευνα που διενήργησε το παιδαγωγικό τμήμα νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και παρουσιάστηκε στο συνέδριο με θέμα «Η διδασκαλία της ελληνικής ως πρώτης μητρικής ως δεύτερης/ξένης».
Τα χαρακτηριστικά του ιδιόμορφου αυτού, γραπτού κυρίως, λόγου, είναι η σύντμηση των λέξεων (tespa αντί τέλος πάντων, tpt αντί για τίποτα, dld αντί για δηλαδή, mnm αντί για μήνυμα), ο συνδυασμός ελληνικών και λατινικών γραμμάτων σε μια λέξη, η χρήση λατινικών χαρακτήρων (giati, pame), η κατάργηση της ορθογραφίας, η παράλειψη τονισμού ή σημείων στίξης, η χρήση αγγλικών σημείων στίξης, με αποτέλεσμα την αύξηση ορθογραφικών λαθών στο σχολείο ακόμη και σε μαθητές που παλαιότερα παρουσίαζαν καλύτερες επιδόσεις στον γραπτό λόγο.
Σε γραπτά μαθητών
Λέξεις γραμμένες σε greeklish συνάντησαν οι φιλόλογοι στα γραπτά μαθητών σε ποσοστό 64,3%, κυρίως στη Ν. Γλώσσα - Εκθεση, στη Λογοτεχνία και σπανιότερα στην Ιστορία. Οι επιρροές εντοπίζονται κυρίως σε ορθογραφικά λάθη (ο αντί για ω, η συνεχής χρήση του ι), στη φωνητική απόδοση των διπλών συμφώνων (κσ αντί για ξ, πσ αντί ψ π.χ. επσακσε) και στην ορθογραφική απόδοση των λέξεων (π.χ. «ικογενια», «ινε» κ.ά.) Σύμφωνα με την έρευνα, οι μαθητές που παραδέχθηκαν ότι χρησιμοποιούν στο γυμνάσιο τα greeklish αγγίζει το 67,8%, στο EΠΑΛ το 70,2% και στο ΓΕΛ 88,5%. Οι μισοί από τους μαθητές χρησιμοποιούν greeklish από δύο έως και περισσότερα χρόνια και το 63% καθημερινά ή πολλές φορές την ημέρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 19% των μαθητών της Α΄ και το 51,6% της Β΄ τάξης γυμνασίου δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τα greeklish τουλάχιστον δύο χρόνια, που σημαίνει ότι η χρήση τους ξεκινάει από το δημοτικό, «φαινόμενο» που, όπως ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας Θ. Μπράτιτσης, πρέπει να ερευνηθεί εις βάθος.




Ερωτήσεις –Ασκήσεις κριτικής προσέγγισης
1.      Πώς συνδέονται οι παράγραφοι μεταξύ τους; (Παρατηρείτε ομαλή σύνδεση και αλληλουχία;)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2.      «Οι επιρροές (των Greeklish) εντοπίζονται κυρίως σε ορθογραφικά λάθη (ο αντί για ω, η συνεχής χρήση του ι), στη φωνητική απόδοση των διπλών συμφώνων (κσ αντί για ξ, πσ αντί ψ π.χ. επσακσε) και στην ορθογραφική απόδοση των λέξεων (π.χ. «ικογενια», «ινε» κ.ά.)»
Η παραπάνω εξήγηση των ορθογραφικών λαθών που κάνουν οι μαθητές μπορεί να θεωρηθεί πειστική; (Αξιοποιήστε την εμπειρία σας!)
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3.      «Σύμφωνα με την έρευνα, οι μαθητές που παραδέχθηκαν ότι χρησιμοποιούν στο γυμνάσιο τα greeklish αγγίζει το 67,8%, στο EΠΑΛ το 70,2% και στο ΓΕΛ 88,5%.»
Η φράση αυτή είναι σαφής;
«Παραδέχτηκαν»: Τι υπονοεί η χρήση αυτού του ρήματος;



4.      Στο κείμενο διαβάσαμε:
Α.
«Λέξεις γραμμένες σε greeklish συνάντησαν οι φιλόλογοι στα γραπτά μαθητών σε ποσοστό 64,3%, κυρίως στη Ν. Γλώσσα - Εκθεση, στη Λογοτεχνία και σπανιότερα στην Ιστορία. Οι επιρροές εντοπίζονται κυρίως σε ορθογραφικά λάθη (ο αντί για ω, η συνεχής χρήση του ι), στη φωνητική απόδοση των διπλών συμφώνων (κσ αντί για ξ, πσ αντί ψ π.χ. επσακσε) και στην ορθογραφική απόδοση των λέξεων (π.χ. «ικογενια», «ινε» κ.ά.) Σύμφωνα με την έρευνα, οι μαθητές που παραδέχθηκαν ότι χρησιμοποιούν στο γυμνάσιο τα greeklish αγγίζει το 67,8%, στο EΠΑΛ το 70,2% και στο ΓΕΛ 88,5%. Οι μισοί από τους μαθητές χρησιμοποιούν greeklish από δύο έως και περισσότερα χρόνια και το 63% καθημερινά ή πολλές φορές την ημέρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 19% των μαθητών της Α΄ και το 51,6% της Β΄ τάξης γυμνασίου δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τα greeklish τουλάχιστον δύο χρόνια, που σημαίνει ότι η χρήση τους ξεκινάει από το δημοτικό, «φαινόμενο» που, όπως ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας Θ. Μπράτιτσης, πρέπει να ερευνηθεί εις βάθος.
Β.
 «οι επιπτώσεις στην ορθογραφία και στη σύνταξη είναι πλέον εμφανείς στη συντριπτική πλειονότητα των νέων ηλικίας 12 - 18 ετών με ενδείξεις για επέκταση του φαινομένου και σε μαθητές μικρότερης ηλικίας.»
Γ.
«(Τα Greeklish είναι συνήθεια που) επηρεάζει τον γραπτό λόγο των μαθητών απειλώντας σοβαρά... την ελληνική γλώσσα.»
Τα συμπεράσματα Β & Γ προκύπτουν λογικά από τα δεδομένα του αποσπάσματος Α’;


d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a3d a3d  a3d a3d a3d a

3Ο Κείμενο
Ερωτήσεις –Ασκήσεις κριτικής προσέγγισης
  • 1.      Ποια είναι η (πιθανή) ταυτότητα της  συντάκτριας αυτού του σημειώματος (ανάρτησης) ;
Ηλικία, οικογενειακή κατάσταση, μόρφωση, σχέση με ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής – Επικοινωνιών), χρήση Διαδικτύου, ενδιαφέροντα, προβληματισμοί… 

  • 2.      Εξετάστε τη σχέση μορφής και περιεχόμενου του παραπάνω σημειώματος (post)!

  • 3.      Να αντικρούσετε (ως έφηβοι 15 χρόνων) τη φράση: τα παιδιά μας θα ξεχάσουν τη γλώσσα μαςι κάποια στιγμή!!!!!!!!" (ανάρτηση σε Forum 80-100 λέξεις) 



Παραγωγή Λόγου
Προσεγγίζοντας κριτικά τα δεδομένα της έρευνας (Κείμενα 1&2),  το κείμενο 3 και αξιοποιώντας την προσωπική σας εμπειρία γράψτε δικό σας κείμενο (άρθρο για το A3D.blogspot.com ή την εφημερίδα Καθημερινή - 400-500 λέξεις) με  τίτλο:
Τα greeklish: Δυνατότητες – προβλήματα και προοπτικές για τους νέους!

ή

Προσεγγίζοντας κριτικά τα δεδομένα της έρευνας (Κείμενα 1&2),  το κείμενο 3 και αξιοποιώντας την προσωπική σας εμπειρία γράψτε δικό σας κείμενο (άρθρο για το A3D.blogspot.com ή την εφημερίδα Καθημερινή 400-500 λέξεις) με  τίτλο:
Ta greeklish: υπερβολική και αδικαιολόγητη κινδυνολογία από καθηγητές και γονείς εναντίον των νέων!