Νίκος ∆ήµου
Τι ισχύει στη σηµερινή µας κοινωνία; Τι πρότυπα µπορούν να ακολουθήσουν τα παιδιά µας; Γιατί, είτε το θέλουµε είτε όχι, τα πρότυπα είναι απαραίτητα. Όταν ξεκινάµε µια πορεία, κάπου θέλουµε να φτάσουµε. Η εξέλιξη χρειάζεται ένα µοντέλο, ένα υπόδειγµα, ένα (αριστοτελικό) «τέλος». Εκτός, βέβαια, αν δεν πρόκειται για κίνηση παρά για σηµειωτόν επί τόπου.
Στα χρόνια της νιότης µου θαυµάζαµε ανθρώπους. Σήµερα νοµίζω πως αυτό το αίσθηµα είναι άγνωστο. Άλλωστε, κι αν κάποιος µοιάζει άξιος θαυµασµού, οι ρυπαρογραφικές φυλλάδες αναλαµβάνουν να τον αποµυθοποιήσουν αµέσως. Τον σκεπάζουν µε λάσπη από την κορυφή ως τα πόδια – κι άντε µετά να τον θαυµάσεις!
Θα µου πείτε ότι η παλιά αστική κοινωνία ήταν γεµάτη από πλαστά είδωλα. Πως πολλοί από τους τότε θαυµαζόµενους ήταν απατεώνες, κούφιοι, φαύλοι. Συµφωνώ. Αλλά θα αντιτείνω πως καλύτερα (και) µερικά πλαστά είδωλα –παρά καθόλου είδωλα. Γιατί χωρίς πρότυπα δεν πάµε πουθενά!
(Το ίδιο σκέφτοµαι τον τελευταίο καιρό για τους αστικούς «καλούς τρόπους». Ξέρω πως ήταν ψεύτικοι, πως βασίζονταν σε µια σύµβαση. Αλλά κουράστηκα πια να µε στριµώχνουν, να µε τσαλαπατάνε, να µε «κόβουνε» στο οδήγηµα. Και αναφωνώ: καλύτερα ψεύτικοι καλοί τρόποι –παρά καθόλου τρόποι!)
Ναι χωρίς πρότυπα δεν πάµε µπροστά. ∆εν υπάρχει η «τελική αιτία», ο κίνητρο που µας κινεί. ∆εν έχουµε κάτι προς το οποίο να τείνουµε, που να µας οδηγεί. Παραµένουµε στο τέλµα και στο «καλά είµαι εδώ». Ιδανικό µας γίνεται το βόλεµα, η λούφα, η ξάπλα.
Ποιους ζηλεύει ο σύγχρονος Έλληνας; Σε ποιων τι θέση θα ήθελε να είναι; Ποιους, ενδόµυχα ή φανερά, θαυµάζει; Σίγουρα εποφθαλµιά τον πλούτο –αλλά τα ΕΤΟΙΜΑ λεφτά. Να τα κληρονοµήσει –όχι να τα φτιάξει. (Ο παλιός αυτοδηµιούργητος χαιρόταν τη δηµιουργία –τον πλούτο δεν προλάβαινε να τον ζήσει!) Άλλοι θέλουν αξιώµατα και εξουσία και δόξα, αλλά κι αυτά απ’ έξω, έτοιµα. ∆ι’ απονοµής!
Γι’ αυτό επιθυµούν το χρήµα, πρότυπο δεν είναι πια ο επιχειρηµατίας, αλλά ο κοµπιναδόρος, ο απατεών που πλουτίζει γρήγορα και άκοπα. Όταν σκέπτονται αξίωµα, πρότυπο είναι ο δηµόσιος υπάλληλος που προάγεται αυτόµατα, χωρίς να διακινδυνεύει. Ή, ακόµα περισσότερο, ο κοµµατικός παράγων, που γίνεται σύµβουλος, γενικός διευθυντής οργανισµού, ακόµα και υπουργός, µε µια απλή σύµβαση.
Αλλά, βέβαια, ούτε ο κοµπιναδόρος ούτε ο κοµµατόσκυλος µπορούνε να αποτελέσουνε πραγµατικά πρότυπα. ∆εν έχουν τη δύναµη να εµπνεύσουν, να γεµίσουν µια νεανική ψυχή, να εµψυχώσουν. Είναι µοντέλα βολέµατος και όχι ιδανικά. Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς µερικούς ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές (εφήµερα είδωλα), οι νέοι µας σήµερα ζούνε χωρίς πρότυπα. ∆εν πιστεύουν, δε θαυµάζουν, δεν αξιολογούν. Όλα είναι λίγο πολύ ίδια, αδιάφορα. «’Ντάξει, µωρέ, ‘ντάξει...»
Σε έναν τέτοιο κόσµο, χωρίς σηµεία αναφοράς, χωρίς σαφείς προσανατολισµούς, έχουν πια µόνον οδηγό τις επιθυµίες, τους φόβους, τα ένστικτά τους. Αντιδρούν παρορµητικά και άτσαλα. Άγονται και φέρονται από τους δηµαγωγούς και καθησυχάζουν και κολακεύουν τη µετριότητα. Οι νέοι µας: τα µεγάλα θύµατα µιας ανεύθυνης πολιτικής και πνευµατικής ηγεσίας, που χρόνια τώρα καλλιεργεί την ιδεολογία του λαϊκισµού και το ευαγγέλιο της µη-προσπάθειας. Που αρνείται κάθε πρότυπο σαν αντιλαϊκό και ελιτιστικό. Και µας βυθίζει, κάθε µέρα περισσότερο, στο τέλµα. (487)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου